بزرگترین دشمن اطلاعات دیجیتالی؟

گرچه دیجیتالی شدن داده ها و اطلاعات یکی از بزرگترین موهبت های عصر ما است به طوری که نقل و انتقال و ویرایش این داده ها به شکل شگفت آوری متحول شده است، از جمله اینکه حجم بسیار زیادی از اطلاعات در حجم بسیار کوچکی قابل ذخیره شده و جابه جایی آن از طریق انواعی از ابزارهای الکترونیکی از سی دی گرفته تا حافظه های قابل حمل که در میان مردم به کول دیسک یا فلش مموری معروف شده یا منشی های دیجیتالی شخصی _ معروف به PDA- یا کامپیوترهای همراه بسیار آسان شده است اما هر موهبتی در این دنیا محدودیت های خاص خود را دارد. کمتر کسی هست که با این گونه ابزارها سر و کار داشته باشد و به نوعی بعضی از داده ها یا اطلاعات ذخیره شده اش از دست نرفته باشند. قصد نداریم در این گزارش به اهمیت تهیه نسخه پشتیبان بپردازیم چون توصیه به تهیه یک نسخه پشتیبان شباهت زیادی به توصیه برای مسواک زدن دارد. به هرحال بسیاری از مردم یا پشت گوش می اندازند یا به هرحال به هر دلیلی کار از کار گذشته و مجبور به مراجعه به دندانپزشک می شوند.

گاهی برای ما که با داده های الکترونیکی (دیجیتالی) سر و کار داریم هم شرایطی پیش می آید که مجبور می شویم به متخصصان بازیافت اطلاعات مراجعه کنیم. اگر عکاس باشید و با دوربین دیجیتالی عکاسی کنید ممکن است با این پدیده مواجه شده باشید که کارت حافظه تان به اصطلاح باز نمی شود و تمام عکس هایتان که در آن کارت حافظه قرار داشته غیرقابل استفاده می شود یا آنکه یک روز کامپیوترتان را روشن می کنید و می بینید که به اصطلاح بالا نمی آید اگر در کامپیوتر خود متن، عکس، صوت یا تصویر بی نهایت باارزشی داشته باشید چه حالی می شوید؟ چه کار می کنید؟ «رایان رسیدال» هم از اهمیت تهیه نسخه پشتیبان به خوبی اطلاع دارد اما این کارمند 35 ساله با چهار فرزند و یک همسر بیمار به قدری مشغله دارد که وقتی برای تهیه نسخه پشتیبان باقی نمی ماند. ماه اوت همسرش در اثر بیماری فوت می کند. وقتی به کامپیوترش مراجعه می کند تا چند عکس از همسرش برای مراسم تشییع جنازه بردارد کامپیوترش که هیچ بویی از احساس همدردی نبرده با او همکاری نمی کند. تعمیرگاه کامپیوتر محلشان نیز او را جواب می کند و می گوید: از عهده ما برنمی آید. آنها می گویند با سخت افزارها و نرم افزارهایی که ما در اختیار داریم بازیافت آن عکس ها غیرممکن است.جالب این است که رسیدال خود یک سوپروایزر در بخش تعمیرات و نگهداری در کمپانی «گراس ولی» در کالیفرنیا است.

او می گوید: «شش سال بود که عکس های دیجیتالی را در کامپیوتر ذخیره می کردم و به تدریج از تهیه پشتیبان غافل شدم.»کارشناسان حوزه بازیافت اطلاعات و داده ها اعتقاد دارند اکثر کاربران کامپیوتر فکر می کنند که به سرنوشت رسیدال دچار نمی شوند اما سخت در اشتباه هستند «تاد جانسون» قائم مقام شرکت «بازیافت داده های روی قطاع» (به آدرس اینترنتی ontrack.com) که تخصصش بیرون کشیدن فایل های دیجیتالی از روی هارد کامپیوتر است، می گوید: «بدون تردید هارد درایوها در کامپیوتر خراب می شوند. حتی در بعضی موارد عمر آنها به بیشتر از چند ماه قد نمی دهد.»رسیدال که آن عکس ها برایش اهمیت ویژه ای پیدا کرده بود به پرس و جو پرداخت تا آنکه به او کمپانی «درایو سیورز» (drivesavers.com) را معرفی کردند که در بازیافت فایل ها و اطلاعات از روی هارد درایو، فلش مموری، دیسکت و سایر رسانه های نوری تخصص داشت. خوشبختانه این کمپانی از عهده بازیافت همه عکس های خانواده رسیدال برآمد.اگر همه مردم عادت می کردند مثل مسواک زدن از اطلاعات و داده های خود پشتیبان تهیه کنند شرکت هایی مثل درایو سیورز هم به وجود نمی آمدند اما هرچه کامپیوترهای جدیدتر به بازار می آیند گنجایش هارد درایو آنها نیز افزایش می یابد و در نتیجه خرابی آنها هم روزافزون تر شده است. اکنون کامپیوترها به قدری گنجایش پیدا کرده اند که مردم علاوه بر متن، عکس و صوت به حفظ فیلم های سینمایی، شوهای تلویزیونی و سایر داده های پرحجم و سنگین می پردازند.

اکنون سرعت دیسک گردان ها 10 هزار دور در دقیقه شده است (300 برابر دیسک گردان های ویدیویی با سرعت LP) یعنی همه این دیسک گردان ها با سرعت 100 کیلومتر در ساعت به عقب و جلو می رود. کافی است که این هد در اثر ضربه یا هر عامل دیگری روی پلاتر بیفتد یا آنکه گردوغبار روی آن بنشیند دیگر داده های روی هارد درایو قابل خواندن نخواهد بود. به همین دلیل است که با قاطعیت و تاکید می گوییم انتظار نداشته باشید که کمپانی های بازیافت اطلاعات بتوانند همه هارد درایوها را تعمیر کرده و اطلاعات شما را سالم و صحیح به شما برگردانند. «اسکات گایدانو» یکی از بنیانگذاران کمپانی درایوسیورز می گوید: اطلاعات همه هارد درایوها قابل بازگشت نیستند.

اما به هر حال آمارهای برگرداندن اطلاعات از دست رفته رو به بهبود است. هشت سال پیش فقط 50 درصد موارد قابل بازگشت بود. اما امروزه 90 درصد داده ها را می توان از 85 درصد درایوها بازگرداند.» اما بازگرداندن این اطلاعات از دست رفته ارزان نیست، هر چه صاحب آن عجله بیشتری داشته باشد هزینه آن بالاتر است. کمپانی درایو سیورز «کلی چسن» را به عنوان پاسخگوی مشتریان انتخاب کرده چون تحصیلات او در روانشناسی است و سابقه اش مشاوره در زمینه پیشگیری یا جلوگیری از خودکشی است. این کمپانی از این جهت وی را انتخاب کرده که می داند مراجعه کنندگان و مشتریان آنها معمولاً افرادی مضطرب هستند که چیز باارزشی را از دست داده اند و ممکن است هرگز امکان به دست آوردن آن را دیگر نداشته باشند. چسن می گوید: «اغلب این مراجعه کنندگان عصبی، خشمگین یا مضطربند.

اگر حتی هیچ یک از فایل ها یا داده های از دست رفته بازگردانده نشوند 200 دلار هزینه باید پرداخت شود. به هر حال متخصصان این کمپانی وقت صرف می کنند تا اطلاعات را که دیگر از دست رفته دوباره بازگردانند اما گاهی آسیب آنقدر جدی است که از دست آنان کاری برنمی آید.کمپانی درایو سیورز عکس های همسر رسیدال را رایگان به او بازگردانده و حتی برای کودکان وی هدیه کریسمس هم خرید. اما گاهی بازگرداندن اطلاعات برای بعضی آنقدر حیاتی است که حاضرند پول های هنگفت بپردازند. «جان دوریس» مدیر کل یک کمپانی فروشنده کالا های ورزشی در اوبورن نیویورک می گوید: «من درس مهمی آموختم و بابت آن هزینه گزافی پرداختم.» در کامپیوتر همراه او اطلاعات بسیار مهم مربوط به سه سال گذشته از جمله متن 600 قرارداد، عکس های خانوادگی و نامه های الکترونیکی تجاری و بسیاری حائز اهمیت او ذخیره شده بود. «دوریس» می گوید: «واقعاً وحشت زده شده بودم، احساس کردم پاک از دست رفته ام، همه اطلاعات مهم من در آن کامپیوتر ذخیره شده بود.» او می دانست که باید از مطالب یا اطلاعات مهمش چند نسخه پشتیبان داشته باشد ولی از سر سهل انگاری پشت گوش انداخته بود. حالا با پرداخت 2700 دلار متنبه شده و از این به بعد مانند مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می ترسد.

بزرگترین دشمن هارد درایو ها و حافظه های مختلف در ابزار های الکترونیکی گردوغبار و رطوبت است. برای همین هم وقتی وارد کمپانی های مخصوص بازیافت اطلاعات می شوید با اتاق های بسیار تمیز و پاکیزه مواجه می شوید. معمولاً این کمپانی ها انواعی از سخت افزار ها و نرم افزار های مخصوص دارند و سخت افزار هایشان حتی به چند دهه گذشته مربوط می شود. چون بیشتر اوقات کسانی به آنان مراجعه می کنند که کامپیوتر های قدیمی تر دارند و اکنون در اثر رطوبت یا گرد و غبار مختل شده و دیگر قادر نیست اطلاعات ذخیره شده را به نمایش درآورد. این کمپانی ها ابتدا اطلاعات را روی شبکه و در سرور های خود ضبط می کنند و تا یک ماه بعد از تحویل آن اطلاعات به صاحبانش روی کامپیوتر های خود نگه می دارند و بعد آن را پاک می کنند.آنها به حریم خصوصی مردم احترام گذاشته و اطلاعات خصوصی آنان را در اختیار هیچ کس قرار نمی دهند مگر در یک مورد و آن تصاویر مستهجن سوءاستفاده از کودکان است. یعنی آنها با نیرو های انتظامی همکاری می کنند و در یک مورد به هیچ وجه نه حریم خصوصی می شناسند و نه حاضرند اطلاعات را محرمانه و سری حفظ کنند و آن سوءاستفاده از کودکان است.با این همه این سئوال پیش می آید که آیا ارزشش را دارد که فرد چند هزار دلار برای بازگرداندن اطلاعات از دست رفته اش صرف کند؟ ویلیام استورکسون که خودش از مارگزیده ها است می گوید: «اگر قرار باشد همان اطلاعاتی را که در کامپیوترم ذخیره کرده ام دوباره جمع آوری و ذخیره کنم باید دو ماه یعنی هشت هفته و هفته ای 40 ساعت وقت صرف کنم.

ترجیح دادم 2300 دلار بدهم و این همه وقت صرف نکنم ضمن آنکه اگر اطلاعات بازیافت نمی شد حداکثر 200 دلار ضرر کرده بودم.» وقتی صحبت از تهیه نسخه پشتیبان می شود اکثر مردم نسبت به آن بی تفاوت می مانند و تا اطلاعات باارزشی را از دست ندهند آن را جدی نمی گیرند. حتی گایدانو که خود به چشم دیده مردم چه مصیبت هایی می کشند و چه پول هایی می پردازند با وجود این زحمت تهیه نسخه پشتیبان را به خود نمی دهد و می گوید: «شاید هیچ کس به اندازه من داده یا اطلاعات از دست نداده باشد چون من اهل تهیه نسخه پشتیبان نیستم. شاید وقتی پشتیبان تهیه کنم که مجبور باشم کمپانی ام را تعطیل کنم.»